indie urbanists

Type EW58 is een zeer eenvoudig huisje zoals in 1958 in de toenmalige DDR werd gebouwd.

In deze winnende inzending voor prijsvraag Eenvoud in Almere wordt voorgesteld één van de vele leegstaand huizen in het oost-Duitse Mecklenburg-Vorpommern af te breken en in Almere weer op te bouwen. Type EW58/08, het memorial exemplaar, 50 jaar na dato. 


De schijnbare eenvoud van het huis staat in schril contrast met de complexiteit van de hedendaagse maatschappij. In de uitvoering, passend in de hedendaagse stijl van goedkope arbeid en internationalisering, komt dit tot uitdrukking. Chinezen worden ingezet om het huis te demonteren (zoals vele staalfabrieken door Chinezen worden gedemonteerd en naar China verscheept). Een van de vele Poolse chauffeurs wordt gevraagd de materialen naar Almere te transporteren. Voormalig Oost Duitse metselaars en stucadoors zullen het huis in Almere weer opbouwen. 


Doel is een huis te realiseren met de mogelijkheid tot ‘slow living’, een alternatief voor het te dure vinex-model, voor hen die een langzame groei in wooncarriere en in comfort prefereren boven het kant en klaar hypotheekmodel. Zowel het huis, het interieur en het erf bieden volop mogelijkheden tot productie, eieren uit de scharrelkippenkast, appels uit de boomgaard aan het infuus of kruiden uit de armleuning van de stoel.


In een nieuw soort Trendy Pragmatism toont het project een reeks mogelijkheden tot handelen. Als de verzorgingsstaat ten onder gaat in een kapitalisme zonder ideologie en niet veel langer in staat blijkt ons te verzorgen, moet men het heft in eigen hand nemen. De modeshow Surviving the Suburb, 'overleven in Hoogvliet' (september 2006) thematiseert deze zelfverzorging. De Survival Jackets hebben in de voering een klein informeel winkjeltje. De aangeboden producten zijn in de woonomgeving geproduceerd. Rondom het huis op het erf lopen scharrelkippen, bij vogelgriep opgehokt in de groene Chickenshed in de voortuin. In de boomgaard hangen de appelbomen aan het infuus en groeien de appels los van de vervuilde bodem. Op de akker stralen groeilampen over het maisveld en worden de subtropische zwarte bonen en bananen  met een sprinklerinstallatie beregend. Ook in het interieur wordt veel voor de informele handel geproduceerd, tomaten in de schemerlamp, paprika in de stoelleuning en shiitakes onder het aanrecht. Dit uiterst pragmatisch handelen vereist flexibiliteit en individuele creativiteit, en precies dat lijkt in onze hedendaagse ruimtelijke ordening verboden, verleerd en vergeten.


        De allereerste vraag om tot realisering te komen is die van het grondstuk. In Nederland niet zo eenvoudig, want alle grond heeft een bestemming, de categorie ruige gronden is al in 1963 met de derde nota ruimtelijke ordening verdwenen. Maar als het u lukt een stukje grond te vinden dat nog niet tegen ontwikkelaarsprijzen wordt aangeboden en waarop u uw huis mag bouwen, heeft u de eerste slag geslagen en de helft van uw hypotheek overbodig gemaakt (en daarmee 10-15 jaar werken aan de aflossing!). Daarnaast is het goed mogelijk het huis zelf te bouwen. Veel van de Type EW58 huizen zijn destijds, in de vijftiger en zestiger jaren, door de bewoners zelf gebouwd. Met een gemiddeld uurloon va € 35,- spaart men op arbeidsloon aan een huis zo’n € 35.000,- een modaal jaarsalaris . Men kreeg de bouwtekeningen en een vergunning, waarmee men op zoek naar bouwmaterialen kon gaan. Dit was destijds geen vanzelfsprekendheid, de 5 jaren planningen leidde tot een schaarste-economie waar de waarde van spullen niet direkt in geld was uit te drukken. Men moest regelen ruilen en ritselen om aan bouwmaterialen te komen. Dat is in omze maatschappij een stuk eenvoudige, bouwmarkten zijn er overal en op marktplaats vind je een keur aan 2e hands bouwmaterialen. Niet dat ik hier het diktatoriale DDR-systeem wil verheerlijken, maar interessant is het niettemin dat daar niet de geldeconomie heerste, hoewel die natuurlijk wel handig was, maar er andere eigenschappen gevraagd werden. Sociale vaardigheden, vrienden en tijd bleken een ruilwaarde te bezitten die vaak net zoveel of meer waard was dan geld. En daarmee lukt het dus ook om een huis te bouwen!

Wilfried Stallknecht, Architekt EW58